Hoe vaak denk je na over het sound design in een film? Wat doet het voor het publiek dat kijkt en luistert? Vanuit het perspectief van de schrijver, wist ik eigenlijk nooit wat voor verschil geluidsontwerp maakte. Dat veranderde toen mijn muziekleraar in de zesde klas ons een horrorfilm liet zien, met de muziek en geluidseffecten van 'Teletubbies'. Kortom, ik kwam weg met twee inzichten na die les: horror was niet meer zo eng, en de kracht van sound design werd voor mij ineens veel duidelijker (of in ieder geval begon ik het te begrijpen). Dus waarom heeft geluid zo'n invloed op onze ervaring, en welke trucs gebruiken sound design om ons onder te dompelen in hun wereld?

Om te beginnen; denk aan hoe het voelt als er helemaal geen geluid is. Complete stilte in films creëert vaak een griezelig of ongemakkelijk effect. Of neem gewoon stilte in gesprekken met mensen die je niet zo goed kent, we hebben het allemaal wel meegemaakt: ongemakkelijke stiltes. We zijn zo gewend aan geluid om ons heen, dat het ontbreken ervan, vooral als we geluid verwachten, ons ongemakkelijk maakt. En we verwachten overal geluiden.

Er zijn overal geluiden en geluiden om naar te luisteren, ook al registreer je ze misschien niet als iets specifieks. Maar luister eens, zelfs in stilte is er altijd een verre ventilator, een windvlaag, misschien wat gepraat of een auto die ver weg rijdt. En zonder deze geluiden lijkt de wereld erg kaal. Hetzelfde geldt voor films. Zonder geluidseffecten, muziek en ambiance voelt alles leger en ziellozer aan. Het is ongemakkelijk onrealistisch. Je ziet iemand lopen, je verwacht voetstappen en de omgeving waar ze doorheen bewegen, zo izit je brein in elkaar. Daarom worden geluidsontwerpers ingehuurd om je onder te dompelen in het verhaal dat wordt verteld.

Een klein geheim van geluidsontwerpers is echter dat ze niet altijd het geluid gebruiken dat je zou verwachten. Hun doel is om een gevoel over te brengen, en soms wordt dat beter geïnterpreteerd door het publiek als het niet per se realistisch is, maar een gedachte, verwachting of gevoel oproept. Zoals vermeld in onze blog over geluidseffecten die je overal hoort, is het geluid van een "filma arend" vaak een havik, omdat de echte arend te "laf" klinkt. Daarom moet een goede geluidsontwerper werken met de film om realisme in balans te brengen met de emoties die ze proberen te creëren.

Het is belangrijk om op te merken dat geluidsontwerp niet alleen de verantwoordelijkheid is van de geluidsontwerper. De samenwerking tussen de regisseur, cinematograaf en geluidsontwerper is essentieel bij het creëren van een samenhangend verhaal dat het publiek onderdompelt.

Deze uitdaging om realistisch, effectief en emotioneel geluidsontwerp te vinden, heeft uiteindelijk enkele fantastische ontwerpen opgeleverd door de tijd heen. Bijvoorbeeld, het “Inception” sound design team probeerde het geluidslandschap in de droom wereld te creëren, of “Dunkirk” waar het gevoel en geluid van oorlogen, geweren en de harde omgeving eromheen geëmuleerd moest worden. Zonder goed sound design kan de illusie die de verhalenverteller probeert te brengen, onbedoeld worden verbroken. Geluidsontwerp transporteert onze geest van het zien van de beelden, naar het geloven van de beelden op het scherm.

Maar hoewel de helft van deze blog praat over hoe stilte slecht is, onthoud dat goed gebruik van stilte ook sound design kan versterken. Het contrast dat het kan creëren met andere geluiden kan de stilte oorverdovend maken voor het publiek. En dat niveau van rust of comfort dat stilte kan creëren, is ook een krachtig sound design tool. En de volgende keer dat je het hoort, probeer dan op te merken: is het een goede stilte? Of slechte stilte? Maakt de onderbreking van geluid de muziek of film beter, of maakt het het ongemakkelijk en staccato? En als je zin hebt in wat plezier, doe dan wat onze leraar deed: zet een enge film op en speel een soundtrack van een kindershow op de achtergrond. Ik kan bijna garanderen dat je moeite zult hebben om het eng te vinden;)